 |
Όψη οδού Βασ. Όλγας από street View (2019)
|
 |
Λεπτομέρεια τρούλου
|
 |
Αέτωμα όψης με την επιγραφή «Ο Αλλάχ μαζί
σου»
|
 |
Ανάγλυφες και ζωγραφικές διακοσμήσεις
οροφής
|
Διεύθυνση : 25ης Μαρτίου & Βασ. Όλγας, Θεσσαλονίκη
Επωνυμία : Βίλα Μορντώχ (πρώην Δημοτική Πινακοθήκη)
Αρχιτεκτονική τάση : Εκλεκτικιστικό
Χρόνος Κατασκευής : 1905
Αρχιτέκτονας : Ξενοφών Παιονίδης
Περιγραφή :
Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής, που χαρακτήριζε τους "πύργους" της οδού Βασ. Όλγας. Είναι διώροφο, κεραμοσκεπές κτίσμα με ημιυπόγειο και σοφίτα.
Στην νοτιοανατολική πλευρά θα βρούμε τον πύργο (κουμπέ), που καταλήγει σε κρεμμυδοειδή τρούλο και υποδηλώνει έτσι το μουσουλμανικό θρήσκευμα του ιδιοκτήτη.
Συνδυάζει στοιχεία νεοκλασικά, αναγεννησιακά, baroque και art nouveau, με έντονη διαφοροποίηση στις όψεις, γεγονός που προσθέτει στον πλουραλισμό του κτιρίου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εσωτερικό του κτιρίου, με ξυλόγλυπτες και ζωγραφικές διακοσμήσεις, που φανερώνουν την οικονομική ευρωστία του αρχικού ιδιοκτήτη. Ο περιβάλλων χώρος, ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον σημερινό, γεμάτος δέντρα και κήπους και έφτανε μέχρι την θάλασσα. Η κύρια είσοδος του οικήματος, είναι αυτή στην όψη τς Βασιλίσσης Όλγας, με την επιβλητική σκάλα. Στο αέτωμα πάνω από την είσοδο, συναντάμε την επιγραφή «Ο Αλλάχ μαζί σου».
Μεγάλο αισθητικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ακόμη η ζωγραφική διακόσμηση του αρχοντικού -μάλιστα σε ορισμένα δωμάτια σώζεται μεγάλο μέρος της- όπως και η ξυλόγλυπτη, ενδεικτικά της καλαισθησίας του καλλιτέχνη και των πρώτων ιδιοκτητών, αλλά και της οικονομικής ευρωστίας τους.
Ιστορικά Λαογραφικά στοιχεία :
Η Βίλλα Μορντώχ κτίστηκε για τον Τούρκο μέραρχο Σεϊφουλάχ πασά, σε σχέδια του γνωστού αρχιτέκτονα Ξεν. Παιονίδη, το 1905. Η χρονολογία αυτή επιβεβαιώνεται και από την υπογραφή Τούρκου καλλιτέχνη των τοιχογραφιών, που φέρουν το έτος κατασκευής τους, σε αραβική γραφή: Νουρεντίν 1905.
Το 1923 πουλήθηκε στους αδερφούς Σαλώμ και στη συνέχεια πέρασε στην ιδιοκτησία του Σαμουήλ Μορντώχ – στον οποίο οφείλει το όνομά της. Κατοικήθηκε από την οικογένεια Μορντώχ μέχρι το 1940. Το 1940 το κτίριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και χρησιμοποιήθηκε για την στέγαση της ΓΚΕΣΤΑΠΟ. Μετά το τέλος του πολέμου, δεν επιστράφηκε στην χήρα Μορντώχ, αλλά συνέχισε να χρησιμοποιείται από το ελληνικό κράτος ως αστυνομικό τμήμα και ελληνική βασιλική αεροπορία. Η ιδιοκτήτρια έδωσε δικαστική μάχη για να κερδίσει πίσω το ακίνητό της. Αφού απέκτησε την κυριότητα, το πούλησε στο ΙΚΑ, το 1952. Χρησιμοποιήθηκε ως πολυϊατρείο μέχρι το 1972. Στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε για κάποιο χρονικό διάστημα. Αργότερα, από τον Δεκέμβριο του 1986 μέχρι πρόσφατα, λειτούργησε ως Δημοτική Πινακοθήκη της Θεσσαλονίκης (ιδρύθηκε το 1966 και πρόσφατα μεταφέρθηκε στην Κάζα Μπιάνκα). Από τις αρχές του 2013 στεγάζει τις υπηρεσίες του Ε’ διαμερίσματος Θεσσαλονίκης και του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης.
Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο νεότερο μνημείο με την απόφαση
Πηγές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου