 |
| Γενική άποψη από street View (2019) |
 |
| Λεπτομέρεια όψης Πηγή : https://thessarchitecture.wordpress.com |
 |
| Λεπτομέρεια παραθύρων Πηγή : http://thessalonikijewishlegacy.com |
Διεύθυνση : Βασ. Όλγας 105, Θεσσαλονίκη
Επωνυμία : βίλα Αχμέτ & Γιουσούφ Καπαντζή (κτίριο
ΝΑΤΟ)
Χρόνος Κατασκευής : 1893-1895
Αρχιτέκτονας : Pierro Arrigoni
Περιγραφή :
Το
κτίριο συνδυάζει το εκλεκτικιστικό ύφος και επιδράσεις art nouveau με στοιχεία
λαϊκής αρχιτεκτονικής από τις Άλπεις, αλλά και βιεννέζικης όπως την εισήγαγε
στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Αθήνα ο Θεόφιλος Χάνσεν.
Αποτελείται
από τρεις ορόφους, καθένας από τους οποίους είναι ξεχωριστό διαμέρισμα. Αυτό
που προκαλεί εντύπωση είναι πως σε αντίθεση με τα κτίρια που κατασκευάστηκαν
την ίδια εποχή, στην έπαυλη Καπαντζή ο Arrigoni δεν ακολουθεί καμία συμμετρία.
Διαφορετικοί όγκοι στη σειρά συνθέτουν το κτίριο με αποκορύφωμα τον πυργίσκο
στην ανατολική όψη και τις πυργοειδής απολήξεις των υπόλοιπων όψεων. Η πρόσοψή
του έχει πλήθος από στεγασμένους και ελεύθερους εξώστες και εντυπωσιακά τζαμωτά
και τα μοτίβα διακόσμησής της έχουν στοιχεία νεοκλασικά, αναγεννησιακά, αρτ
νουβό και αραβικά-γοτθικά. Οι τοίχοι στο εσωτερικό έχουν εντυπωσιακές
παραστάσεις με βοτανικά θέματα, με τοπία και μενταγιόν με προσωπογραφίες. Το
συναρπαστικό είναι πως η εξωτερική τελειότητα του κτιρίου συνάδει απόλυτα με
την εσωτερική. Διασχίζοντας τους εσωτερικούς χώρους ο επισκέπτης μένει έκθαμβος
με το σχέδια που στολίζουν τους τοίχους και κυρίως τις οροφές. Είναι σα να
έχουν τοποθετηθεί πίνακες ζωγραφικής πάνω στις τόσο μεγάλες επιφάνειες.
Ολόκληρος ο εσωτερικός διάκοσμος προστατεύεται απόλυτα με τη βοήθεια γυάλινων
ελασμάτων που έχουν τοποθετηθεί για να το συγκρατούν. Σε κάθε όροφο θα λέγαμε
πως επικρατεί και διαφορετικός ρυθμός. Ξεχωρίζουν ωστόσο τα κλασικιστικά και τα
ρομαντικά στοιχεία.
Ιστορικά Λαογραφικά στοιχεία :
Κτίστηκε μεταξύ 1893 και 1895
από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Pierro Arrigoni κατά παραγγελία του Αχμέτ Καπαντζή.
Το κτίριο περιέρχεται στην ιδιοκτησία του γιου του Μεχμέτ ενώ το 1926 το 65%
του κτιρίου περιέρχεται στη διαχείριση του Ελληνικού δημοσίου ως ανταλλάξιμος
περιουσία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Το 35% παραμένει στην ιδιοκτησία του
Μεχμέτ Καπαντζή που διεκδικεί την σερβική υποκοότητα και άρα εξαιρείται της
ανταλλαγής. Το 1934 ο Μεχμέτ Καπαντζής πεθαίνει και το 1938 το κτίριο με τον
περιβάλλοντα χώρο περιέρχεται όλόκληρο στο δημόσιο που αποζημιώνει τους
κληρονόμους. Το 1967 παραχωρείται εξ ολοκλήρου στον Ε.Ε.Σ. που έχει ήδη
ξεκινήσει την διαδικασία αγοράς του από 1941.
Έχει χρησιμοποιηθεί για
διάφορες χρήσεις. Το 1924-1934 ο α’ όροφος κατοικείται από την οικογένεια του
Μεχμέτ Καπαντζή και ο β’ στεγάζει το Ισπανικό προξενείο (1924-1927), ενώ προσφυγικές
οικογένειες κατοικούν στο πίσω τμήμα και στον γ’ όροφο. Από το 1939 ο Ε.Ε.Σ.
στεγάζει εκεί Σχολή Νοσοκόμων, έπειτα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου
πολέμου κατασχέθηκε από τους Γερμανούς ενώ χρησιμοποιήθηκε και από την
Γκεστάπο. Στη συνέχεια στεγάστηκαν οι υγειονομικές υπηρεσίες του Ερυθρού
Σταυρού (1947-54). Από το 1954 μέχρι το 1973 παραχωρήθηκε σε ορισμένες
διοικητικές υπηρεσίες του ΝΑΤΟ. Από το 1973 μέχρι το 1979 ο α’ όροφος
χρησιμοποιείται ως αποθήκη υλικού του Ε.Ε.Σ. και ο β’ και γ’΄στεγάζουν το
εντευκτήριο των αδελφών νοσοκόμων. Μετά το σεισμό του 1978 το κτίριο
εγκαταλείπεται και στο διάστημα που ακολουθεί καταλαμβάνεται από αναρχικούς
καταληψίες. Οι πρώτες προσπάθειες αποκατάστασης και συντήρησης γίνονται μεταξύ
1982-85, ενώ το 1997 τη χρονιά που η Θεσσαλονίκη ήταν πολιτιστική πρωτεύουσα,
στέγασε τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας αφού ανακαινίστηκε πλήρως. Είναι
ίσως το μοναδικό διατηρητέο στο οποίο τοποθετήθηκε ασανσέρ. Έκτοτε
χρησιμοποιούνταν από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης μέχρι τον Σεπτέμβρη
του 2013. Από τότε παρέμενε άδειο ενώ έγινε γνωστό ότι το κτίριο ήταν προς
πώληση. Τελικά πουλήθηκε και αυτό στον επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη το 2014
Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο νεότερο μνημείο με την απόφαση
Πηγές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου